MORDENÇAGE
Prof. Stevans, Yedirme (mordançage) tekniği tarihte ilk olarak 1897 yılında Liesegang tarafından “ammonium persulfate” tabanlı formül ile ortaya çıktığını, bu formülün 1898 yılında bugün de kullanılmakta olan “hydrogen peroxide” ile geliştirildiğini ifade etmiştir. Prof. Stevans, ayrıca “ağartma-oyma”, “oyma-ağartma” ve “kabartma-rölyef” gibi isimlerle adlandırılan yedirme (mordançage) tekniğinin orijinalinde film’in kimyasal aşamalardan geçirilmek suretiyle negatifin pozitife dönüştürülmesi biçimde gerçekleştiğini de vurgulamıştır.
Yedirme (mordançage) tekniğinin yakın tarihimizde önde gelen uygulayıcısı Jean-Pierre Sudre’dir. Sudre “mordançage” terimini ortaya koymuş ve uygulamayı fotoğraf baskıları üzerinde gerçekleştirip tekniği sanatsal bir ifade aracına döndürmüştür. Prof. Stevens bu tekniği Fransa’da Jean Pierre Sudre’den öğrenmiştir. Usta – Çırak ilişkisi şeklinde başlayan diyalog; Sudre’nin son yıllarında baba – oğul ilişkisi şekline dönüşmüştür. Savannah College of Art and Design dışında yine Amerika Birleşik Devletlerinde fotoğraf endüstrisinin adeta merkezi konumuna gelmiş olan Main’de ve Paris’te gerçekleştirdiği çalıştaylarda bu tekniği öğretmektedir. Mordançage, kelime olarak oyma – kazıma, kıyısını – kenarını ortaya çıkarmak, kertmek ve emülsiyon kaldırmak anlamlarını içermektedir. Bir başka deyişle Mordançage oyma ve ağartma yöntemidir. Sevgili Tunç Tüfekçi hocam bu tekniğin Türkçe karşılığının tam olarak yedirme olduğunu ifade etmiştir. Ben de mümkün oldukça yedirme teriminin yazılı ya da özlü ifadelerde kullanılmasına özen gösteriyorum. Sudre’nin 1998 yılında ölümünden sonra Mordançage tekniği adeta Craig Stevens ile anılır olmuştur.
